Các nhân tố ảnh hưởng đến việc áp dụng chuẩn mực kế toán thuế thu nhập doanh nghiệp tại các doanh nghiệp Đồng Nai

{Bài viết đăng trên Tạp chí Kế toán và Kiểm toán (ISSN 1859 – 1914), số 212, Tháng 5/2021 của Nguyễn Văn Dũng và Phạm Nguyễn Khánh Linh – Đại học Lạc Hồng}.

Trong nghiên cứu này, nhóm tác giả đã nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng đến việc áp dụng chuẩn mực kế toán thuế thu nhập doanh nghiệp tại các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Đồng Nai. Nghiên cứu đã tiến hành khảo sát 257 doanh nghiệp, đối tượng khảo sát là các giám đốc điều hành và kế toán trưởng của các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực sản xuất. Phần mềm SPSS 26.0 đã được sử dụng, để hỗ trợ cho phân tích dữ liệu.
Từ khóa: Chuẩn mực kế toán; Đồng Nai; DN.
In this study, the authors have studied the factors affecting the application of corporate income tax accounting standards in enterprises in Dong Nai province. The study has surveyed 257 enterprises, the respondents of which are the chief executives and chief accountants of enterprises operating in the manufacturing sector. SPSS 26.0 software was used to support data analysis.
Keywords: Accounting standards; Dong Nai; enterprise

Mặc dù, các chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) đã được ban hành gần 20 năm, nhưng đến nay, vẫn chưa có nhiều nghiên cứu về mức độ áp dụng chuẩn mực kế toán cũng như tìm hiểu về những nhân tố ảnh hưởng đến việc áp dụng chuẩn mực kế toán, tại các doanh nghiệp (DN).

Mức độ áp dụng chuẩn mực kế toán tại DN Việt Nam luôn là câu hỏi lớn. Do đặc điểm khung pháp lý về kế toán Việt Nam tồn tại song song giữa chuẩn mực kế toán và chế độ kế toán nên phát sinh những xung khắc, vì mục đích, bản chất của chuẩn mực và chế độ kế toán có nhiều sự khác biệt.

Trong nghiên cứu này, nhóm tác giả tiến hành nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến việc áp dụng VAS 17 – Thuế thu nhập DN tại các DN, trên địa bàn tỉnh Đồng Nai. Đây là chuẩn mực kế toán mà nhiều DN, người làm kế toán phản ánh là gặp không ít vướng mắc, trong cách hiểu và vận dụng.

Cơ sở lý thuyết

1. Chuẩn mực kế toán
Chuẩn mực kế toán được tổ chức có thẩm quyền ban hành, nhằm đảm bảo chất lượng các thông tin tài chính cung cấp cho nhà đầu tư tài chính và cho các đối tượng có liên quan khác. Đến cuối thế kỷ 20, hầu hết các nước đều thiết lập hệ thống kế toán cho DN. Theo Điều 7, Luật Kế toán, chuẩn mực kế toán gồm những quy định và phương pháp kế toán cơ bản để lập báo cáo tài chính. Như vậy, chuẩn mực kế toán được hiểu là quy định, hướng dẫn về nguyên tắc, nội dung, phương pháp, thủ tục kế toán cơ bản nhất, chung nhất để từ đó làm căn cứ cho việc đo lường, ghi nhận, trình bày thông tin trên báo cáo tài chính nhằm đạt được sự đánh giá trung thực, hợp lý.

Theo quan điểm kế toán quốc tế (IASB), chuẩn mực kế toán là những quy định, hướng dẫn cần được tôn trọng trong công tác kế toán và khi cung cấp thông tin trên báo cáo tài chính phải đảm bảo sự minh bạch của thông tin cung cấp.

Đứng trên quan điểm của tác giả, chuẩn mực kế toán là những nguyên tắc cơ bản, rõ ràng nhằm xác lập một khuôn khổ gồm những quy tắc và hướng dẫn làm cơ sở ghi chép và lập báo cáo tài chính nhằm đạt được độ tin cậy cao. Chuẩn mực kế toán bao gồm những nguyên tắc và thủ tục cơ bản liên quan đến việc ghi nhận, đo lường và trình bày thông tin báo cáo tài chính và họ có thể linh hoạt trong việc thực hành kế toán nhưng phải đảm bảo tuân thủ nội dung ghi trong chuẩn mực.

Tại Việt Nam, Chuẩn mực Kế toán Thuế thu nhập DN (VAS 17) được ban hành vào đợt số 4, theo Quyết định số 12/2005/QĐ- BTC, ngày 15/2/2005. Sau đó, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 20/2006/TT-BTC, ngày 20/03/2006 hướng dẫn thực hiện chuẩn mực này.